Liefde en dementie
Wat als dementie een onderdeel is van je liefdesleven? Wat doet dat met je relatie? Met de intimiteit in de relatie?
Het is belangrijk om stil te staan bij wat er allemaal komt kijken bij de beleving van intimiteit.
We worden niet alleen beïnvloed door de gezondheid van ons lichaam, zoals onze conditie, zenuwstelsel, hart- en bloedvaten, pijn of bijwerkingen van medicatie. Ons denken speelt ook een grote rol in wat we qua intimiteit beleven.
Wat vertellen de herinneringen aan vorige intieme gebeurtenissen? Mooie en romantische of pijnlijke en ongemakkelijke. Onbewust anticiperen we daardoor op hetzelfde plezier en romantiek of op hetzelfde ongemak. Onze fantasieën, onze dromen, onze geheimen. Het kleurt onze beleving vandaag de dag in.
Gedachten worden gevormd door waarden en normen die ons met de paplepel zijn ingegoten. Wanneer was dat voor jou? Die paplepel zag er in de jaren ’90 immers anders uit dan de jaren ’30.
Wat hebben onze ouders meegekregen van hun ouders? Wat speelde er toentertijd? Wat was de invloed van het dorp of de stad waar we zijn opgegroeid? Wat werd verteld in de kerk? Op school? Waarover werd men veroordeeld? Hoe is dat nu?
Hoe voelt het om hier bij stil te staan?
En dan is er Dementie. In dit proces vinden op al deze terreinen verschuivingen plaats. Steeds opnieuw. Voor jezelf, voor je partner.
Op het fysieke vlak zorgt dementie voor degeneratie van hersencellen en neurologische verbindingen waardoor bijvoorbeeld het kortetermijngeheugen en oriëntatievermogen wordt aangetast. Het lichaam voelt en doet anders. Nieuwe informatie wordt niet goed meer opgeslagen. Eenvoudige, praktische taken kunnen ingewikkeld en frustrerend worden. Steeds ervaren dat iets niet meer gaat, ondermijnt het zelfvertrouwen.
Dingen die je denkt, maar niet hardop uitspreekt omdat dat ‘ongepast’ is, worden door ontremming wél gezegd of gedaan.
“De vrouw die bij me op bezoek is, zegt dat ze mijn vrouw is, maar ik herken haar niet.”
“Ik ben verliefd op mijn knappe en charmante buurman. Wat is het leuk en spannend om verliefd te zijn! Maar mijn dochter wordt hier boos over, want ze vindt het oneerlijk tegenover pa.”
“Ik wil graag bij mijn geliefde slapen, want hij woont niet meer thuis. Ik mis het om op zijn borstkas in slaap te vallen. Ga ik dat met het verplegend personeel bespreken? Wat zullen ze wel niet denken? En wordt er dan over gegiebeld in de koffiekamer? Durf ik voor zo’n ‘luxe-probleem’ wel te vragen of ze al die moeite willen doen? Ze hebben het al zo druk…”
Als je de partner bent van iemand die dementie heeft, dan ga je zelf ook een proces door.
Het vraagt om jezelf en de relatie steeds opnieuw uit te vinden en bij jezelf en elkaar stil te staan: Wat werkt voor ons? Wil ik een vorm van intimiteit in onze relatie? Wat kan nog wel? Wat hebben we nodig om dit te creëren? Tijd, rust, privacy, comfort: een tweepersoons bed? Een extra kussen of deken? Afspraken over wat wel- of niet wordt opgeschreven in een dossier.
Misschien merk je dat je geen intieme liefdesband meer voelt. Of is je partner verliefd geworden op iemand bij wie hij of zij op de afdeling woont. Voor een deel kun je de ziekte los zien van de persoon maar verbinding en verlangen laten zich niet voor de gek houden.
Vraagt de situatie om stap voor stap los te laten?
Je bekneld voelen tussen een belofte die is gedaan (‘in voor en tegenspoed, tot de dood ons scheidt’) en de situatie zoals deze is ontstaan kan onvoorstelbaar veel pijn doen en is tegelijkertijd omgeven van taboe en oordeel.
Ken je iemand bij wie je je hart kan luchten? Een klankbord bij wie je je gedachten op een rij kan zetten. Iemand die niet oordeelt maar die met je meedenkt; nuchter, praktisch én liefdevol?
Hoewel het belangrijk is om steeds opnieuw bij jezelf te rade te gaan, wat jouw verlangen is, hoef je het proces niet alleen aan te gaan.